Sejm zakończył prace nad przepisami geologicznymi ograniczającymi zabudowę działek
Autor, Renata Krupa-Dąbrowska
Prawo.pl
Data dodania: 17.08.2023
Posłowie odrzucili weto senackie do nowelizacji prawa geologicznego i górniczego. Nowe przepisy nie podobają się m.in. ekologom i gminom górniczym. Ich zdaniem pozwalają one arbitralnie decydować ministrowi klimatu i środowiska, które złoża w Polsce zostaną uznane za strategiczne i gdzie w związku z tym wprowadzić np. zakaz zabudowy. Ograniczają również rolę samorządów.
Sejm odrzucił weto Senatu do nowelizacji prawa geologicznego i górniczego. Oznacza to, że kontrowersyjne przepisy trafią teraz na biurko prezydenta i to on zdecyduje o ich losie. Przeciwko tym zmianom protestują gminy górnicze i ekolodzy.
Nowe zasady dla złóż strategicznych
Nowelizacja zakłada wprowadzenie definicji „złoża strategicznego”, które ze względu na swoje znaczenie dla gospodarki lub bezpieczeństwa kraju podlegać będzie szczególnej ochronie prawnej. Zdaniem rządu, pozwoli to uniknąć wątpliwości interpretacyjnych oraz usankcjonuje szczególne miejsce, jakie zajmą złoża strategiczne w hierarchii krajowych złóż kopalin. Ponadto uregulowany zostanie proces uznawania złoża za strategiczne. Jego uznanie będzie się odbywać na podstawie decyzji ministra klimatu i środowiska. Minister będzie jednocześnie prowadził w Biuletynie Informacji Publicznej wykaz złóż strategicznych.
Czytaj też: Zasady podziału złóż oraz rodzaje własności górniczej >>
Nowe przepisy wprowadzają instrumenty mające zapewnić większą skuteczność, jeśli chodzi o ujawnianie złóż kopalin w dokumentach planistycznych. Nowe przepisy wprowadzają również instrumenty związane z realizacją transformacji energetyczno-klimatycznej. Dopuszczone będzie prowadzenie działalności polegającej na podziemnym składowaniu dwutlenku węgla (CCS), w szerszym niż obecnie zakresie. Dostosowane zostaną dotychczasowe przepisy dotyczące podziemnego, bezzbiornikowego magazynowania substancji, do magazynowania wodoru.
USTAWA z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze >
Rząd, który przygotował projekt, chce też umożliwić rekonstruowanie zlikwidowanych otworów wiertniczych, wykonanych w przeszłości w celu poszukiwania, rozpoznawania lub wydobywania kopalin, w celu wykorzystania ciepła Ziemi. Porządkuje i liberalizuje też przepisy dotyczące koncesjonowania działalności, jeśli chodzi o poszukiwanie i rozpoznawanie złóż niektórych kopalin. Dotyczy to m.in. węglowodorów oraz podziemnego, bezzbiornikowego magazynowania substancji i podziemnego składowania odpadów.
Czytaj też: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego na terenach górniczych >>
Zmiany uderzą w gminy i właścicieli nieruchomości
Organizacje społeczne i samorządy ostrzegały przed przyjęciem rządowego projektu. Przepisy te pozwolą bowiem ministrowi klimatu i środowiska arbitralnie decydować o tym które złoża w Polsce zostaną uznane za strategiczne i gdzie w związku z tym wprowadzić np. zakaz zabudowy.
Zgodnie z nowelą gminy będą zobowiązane do uwzględnienia decyzji ministra w dokumentach planistycznych bez możliwości odwołania się od niej do niezawisłego sądu. A właściciele nieruchomości położonych na terenie złóż strategicznych nie będą mieli prawa do żadnego odszkodowania za spadek wartości działki czy ograniczenie prawa do korzystania z niej.
Fundacja Frank Bold ostrzega, że od takiej decyzji nie jest przewidziana droga odwoławcza. A przesłanki uznania złoża za strategiczne ustalono w sposób tak ogólny, że nietrudno sobie wyobrazić, jak mapa kraju zapełnia się terenami, na których niemożliwe okaże się choćby zbudowanie domu jednorodzinnego na własnej działce czy nowej drogi gminnej. I to przy braku faktycznych planów wydobycia w tym miejscu.
Czytaj też: Zakres władzy dyskrecjonalnej i współdziałania organów samorządu terytorialnego przy udzielaniu koncesji geologicznych i górniczych >>
Natomiast zarząd Stowarzyszenia Gmin Górniczych w Polsce obawia się, że nowe rozwiązania ograniczają w znacznym stopniu (jeśli nie całkowicie) rolę władz samorządowych oraz lokalnych społeczności, znacząco bowiem ingerują we władztwo planistyczne gmin (na obszarze występowania złóż kopalin). Zdaniem zarządu stowarzyszenia wyeliminowują one proces konsultacji społecznych, bezprecedensowo ograniczają prawo własności, co w konsekwencji obniży wartość nieruchomości w związku z zakazem zabudowy. Według samorządowców proponowane zmiany jedynie wzmocnią uprawnienia decyzyjne centralnej administracji oraz nadadzą nowe kompetencje Głównemu Geologowi Kraju.
Autor:
Renata Krupa-Dąbrowska
Czytaj więcej na Prawo.pl:
https://www.prawo.pl/biznes/kontrowersyjne-zmiany-w-prawie-geologicznym-ograniczajace-zabudowe,521008.html
